Η δημιουργικότητα μπορεί να είναι ένα σταθερό γνώρισμα σε κάποιους ανθρώπους αλλά ενδεχομένως και να εξαρτάται από τις εκάστοτε συνθήκες. Η έμπνευση και οι “φαεινές ιδέες” έρχονται από το πουθενά μερικές φορές – ενώ δυστυχώς αυτό δεν συμβαίνει όταν είναι πραγματικά απαραίτητες. Αναμφίβολα πάντως η δημιουργικότητα προϋποθέτει πολύπλοκη νοητική λειτουργία και δεν σχετίζεται με την απλή διαδικασία της σκέψης.
Ο Jonah Lehrer στο βιβλίο του Imagine: How Creativity Works αποδεικνύει ότι δεν υπάρχει “δημιουργικός τύπος” ανθρώπου και υποστηρίζει ότι η δημιουργικότητα δεν οφείλεται σε κάποιο κληρονομικό χάρισμα ή σε κάποιο γονίδιο. Πρόκειται για μια ικανότητα που μπορεί να καλλιεργηθεί και να αναπτυχθεί. Όλοι μας διαθέτουμε ένα μεγάλο απόθεμα δημιουργικότητας που δεν έχουμε κατορθώσει να αξιοποιήσουμε.
Μπορεί να μας κάνει ευτυχισμένους;
Καλλιεργώντας τη δημιουργικότητά μας σκέψη αφυπνίζουμε τη φαντασία και την έμφυτη τάση μας για μάθηση που μας οδηγεί στο να γεννήσουμε και να υλοποιήσουμε ιδέες, να βρούμε εναλλακτικές λύσεις σε προβλήματα, να γευτούμε τη χαρά της δημιουργίας, να γίνουμε πιο παρατηρητικοί, να έρθουμε πιο κοντά στην αλήθεια, να εκτιμήσουμε και αγαπήσουμε τη μοναδικότητα μας. Όλα αυτά μας οδηγούν στη βαθύτερη γνώση του πολυδιάστατου, πολύπλευρου και πολυθεματικού “εγώ” μας, αλλά και στην ανακάλυψη του εσωτερικού μας κόσμου που μπορεί να βοηθήσει στην καλύτερη εκμετάλλευση των συγκριτικών πλεονεκτημάτων μας.
Ο ρόλος των συναισθημάτων στη δημιουργικότητα
Οι μελέτες δείχνουν ότι η χαρά, η λύπη και η κάθε διάθεση μπορεί να ωφελούν τη δημιουργική σκέψη. Το πρόβλημα είναι ότι η δημιουργικότητα έρχεται έτσι ξαφνικά, σε απόκριση σε ένα πρόβλημα. Η δημιουργικότητα όμως στην πραγματική ζωή είναι το αντίθετο. Οι δημιουργοί είναι παθιασμένοι με τη δουλειά τους, ξοδεύουν πολύ χρόνο σε αυτή και επινοούν προβλήματα και βρίσκουν οι ίδιοι ευκαιρίες για δημιουργία.
Η πρόκληση με τη δημιουργικότητα είναι να βρίσκουμε ευκαιρίες και να μετατρέπουμε τις ιδέες σε πράξεις. Η διάκριση ανάμεσα στις δημιουργικές ιδέες και στη μετατροπή των ιδεών σε προϊόντα , τονίζει το φάσμα των συναισθημάτων στη δημιουργική διαδικασία. Πολλοί ζωγράφοι, γλύπτες, συγγραφείς σύμφωνα με μελέτες εμπνέονται για τη δουλειά τους από ευχάριστα συναισθήματα, όπως η αγάπη, η ευτυχία και η χαρά. Αλλά και από τη λύπη, η οποία αποτελεί ένα δυσάρεστο συναίσθημα.
Το πάθος τροφοδοτεί τη δημιουργικότητα
Το συναίσθημα κλειδί για τη δημιουργική εργασία είναι το πάθος. Τείνουμε να σκεφτόμαστε το πάθος ως θετικό, ευχάριστο και δυναμικό αλλά στην πραγματικότητα είναι πιο πολύπλοκο.
Πρώτα από όλα, το πάθος περιλαμβάνει μια ισχυρή επιθυμία, μια έντονη ώθηση για αυτή τη δραστηριότητα (π.χ. μελέτη της δημιουργικότητας). Επίσης, περιλαμβάνει τους στόχους που σχετίζονται με τη δραστηριότητα (π.χ. θα συνεχίσω να μελετώ για τη δημιουργικότητα και θα γράψω για αυτή στο μέλλον), τη δημιουργία μιας ταυτότητας γύρω από τη δραστηριότητα και την επιμονή απέναντι στα εμπόδια που θα εμφανιστούν.
Tips για να γίνεις πιο δημιουργικός.
Φτιάξε ένα προσωπικό πλάνο.
Πριν ξεκινήσεις να δημιουργείς το οτιδήποτε ξεκίνα να το σκέφτεσαι και να το σχεδιάζεις πρώτα στο μυαλό σου, βάζοντας το προσωπικό σου στοιχείο. Φτιάξε ένα πλάνο και μετά πέρνα στην υλοποίηση.
Κάνε ένα βήμα τη φορά.
Ξεκίνα να δημιουργείς ένα ένα αυτά που έχεις σκοπό να υλοποιήσεις και όχι όλα μαζί.
Εστίασε κάθε φορά σε ένα στόχο!
Εξοπλίσου: φροντίσε να έχεις διαθέσιμα όλα τα εργαλεία και τα μέσα που θα χρειαστούν.
Αναζήτησε την έμπνευση.
Στην καθημερινότητα, στους ανθρώπους, στη φύση, στα ζώα και όπου αλλού μπορείς να φανταστείς. Ακόμα και η έμπνευση είναι κάτι στο οποίο μπορείς να εκπαιδευτείς.
Μοιράσου το.
Εργάσου συλλογικά, αντάλλαξε ιδέες, απόψεις, συζήτησε γι’ αυτό που σχεδιάζεις και επίτρεψε και στο περιβάλλον σου να σε βοηθήσει.
Διάβασε πριν κοιμηθείς.
Κλασικό τρικ: αν θέλεις να σκεφτείς περισσότερα πράγματα για τη δουλειά σου ή οτιδήποτε σε ενδιαφέρει, διάβασε και ασχολήσου με αυτά ακριβώς πριν κοιμηθείς. Έρευνες έχουν δείξει πως ο εγκέφαλος θυμάται περισσότερα και επεξεργάζεται υποσυνείδητα τις πληροφορίες που του έχεις δώσει. Πολύ πιθανόν ακόμα και να ονειρευτείς αυτό που έχεις διαβάσει, σκεφτόσουν ή έκανες λίγο πριν κοιμηθείς.
Κράτα σημειώσεις.
Κράτα σημειώσεις. Πολλές σημειώσεις. Ό,τι ώρα κι αν είναι. Έχε πάντα ένα σημειωματάριο στο κομοδίνο σου και μέσα στην τσάντα ή την τσέπη σου. Μη φοβάσαι να κρατήσεις σημειώσεις δημοσίως.
Αξιοποίησε τον χρόνο μετακίνησης σου.
Είτε οδηγάς είτε βρίσκεσαι στο τρένο, αυτή είναι η ευκαιρία σου να διαβάσεις (όχι όταν οδηγάς), να σκεφτείς και να κρατήσεις μερικές σημειώσεις. Αυτό θα σε βοηθήσει, ώστε όταν τελικά κάτσεις στο γραφείο σου και ασχοληθείς πραγματικά με τη project σου, η «βαριά δουλειά» θα έχει γίνει.
Μην υποτιμάς τον χρόνο σκέψης σου.
Όταν δεν ασχολείσαι πρακτικά με το project σου, πάρε τον χρόνο σου για να σκεφτείς. Έτσι κι αλλιώς τα περισσότερα (και μεγαλύτερα) καλλιτεχνήματα υπήρξαν για πολύ καιρό στο μυαλό του εκάστοτε καλλιτέχνη, πριν πάρουν σάρκα και οστά. Κι αν πλένεις παράλληλα τα πιάτα ή έχεις πάει βόλτα τον σκύλο σου, δεν πειράζει.
Nόρα Μαυροειδή
